Xã hội loài người sẽ ra sao khi phát minh ra siêu trí tuệ nhân tạo ASI? Chia sẻ từ CTO Tuân Nguyễn

Trước thập niên 2000, trí tuệ nhân tạo (AI) vẫn chỉ dừng lại ở dạng hẹp (Narrow AI). Đây là những hệ thống có khả năng thực hiện một số tác vụ cụ thể, chẳng hạn như robot hàn trong dây chuyền sản xuất xe hơi. Vào thập niên 70, để thay đổi dây chuyền sản xuất, các công ty phải chi hàng tỷ đô la. Nhưng khi AI dạng hẹp ra đời và phát triển mạnh vào thập niên 80, 90, doanh nghiệp chỉ cần thay đổi lập trình thay vì đầu tư vào một hệ thống mới hoàn toàn. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí và tăng hiệu suất sản xuất.

Bước sang thập niên 2000, nhiều công ty công nghệ bắt đầu nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo dạng rộng (Artificial General Intelligence – AGI). Trong đó, Google và IBM là những đơn vị tiên phong. IBM không chỉ phát triển phần cứng mà còn cung cấp công nghệ nền tảng cho Google và Facebook để xây dựng các thuật toán AI tiên tiến hơn.

Dự kiến vào năm 2030, thế giới sẽ bước vào kỷ nguyên của siêu trí tuệ nhân tạo (Artificial Super Intelligence – ASI). Đây là giai đoạn mà AI không chỉ tồn tại trong không gian ảo mà còn tham gia trực tiếp vào đời sống con người. Robot sẽ không còn đứng yên trong các nhà máy mà có thể tham gia giao thông, giảng dạy, thậm chí đảm nhận nhiều vai trò quan trọng trong xã hội. Khi ASI xuất hiện, nó có thể trở thành đỉnh cao của mọi phát minh, khiến con người khó có thể sáng tạo ra điều gì vượt trội hơn.

Việc phát triển ASI đang trở thành cuộc đua chiến lược giữa các cường quốc. Mỹ đã đầu tư hàng trăm tỷ đô la, trong khi Trung Quốc cũng rót hàng nghìn tỷ đô la để cạnh tranh. Quốc gia nào sở hữu siêu trí tuệ nhân tạo trước sẽ có lợi thế vượt trội, thậm chí có thể thiết lập "luật chơi" cho toàn thế giới.

Tuy nhiên, một giả thuyết đáng lo ngại là AI không cần phải can thiệp trực tiếp vào thế giới vật lý để kiểm soát con người. Nếu AI có thể tác động đến văn hóa, tâm lý, và suy nghĩ, nó có thể khiến xã hội dần trở nên vô cảm, mất đi động lực phát triển. Thực tế hiện nay, AI đã ảnh hưởng lớn đến thói quen của con người, đặc biệt là trong việc sử dụng mạng xã hội. Nếu AI đạt đến mức có thể kiểm soát hoàn toàn cảm xúc và nhận thức, nó có thể làm thay đổi cả nền văn minh.

Do đó, nếu không có các đạo luật và quy định kiểm soát chặt chẽ, siêu trí tuệ nhân tạo có thể trở thành mối đe dọa nghiêm trọng. Một tổ chức hoặc quốc gia sở hữu AI quá mạnh có thể thao túng thế giới theo cách chưa từng có trong lịch sử. Nếu AI rơi vào tay các thế lực xấu, tương lai nhân loại có thể trở nên đầy bất ổn.

Mặc dù tiềm ẩn nhiều nguy cơ, Super AI cũng mang lại những lợi ích to lớn. Nó có thể giúp xã hội tiến nhanh hơn trong các phát minh mang tính đột phá, chẳng hạn như công nghệ di chuyển liên hành tinh. Nếu AI phát triển phương tiện tối tân hơn như ô tô bay cá nhân, thế giới sẽ thay đổi hoàn toàn.

Ngoài ra, AI có thể hỗ trợ quản trị xã hội khi dân số thế giới đạt 10 tỷ người. Các quốc gia sẽ gặp khó khăn trong việc quản lý, nhưng AI có thể phân tích, tính toán và đề xuất giải pháp tối ưu. Ví dụ, AI có thể quy hoạch đô thị một cách hiệu quả, giải quyết vấn đề mật độ dân số quá tải tại các thành phố lớn như Hà Nội.

Super AI có tiềm năng trở thành một công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy xã hội phát triển. Tuy nhiên, nếu không được quản lý đúng cách, nó cũng có thể trở thành mối đe dọa lớn nhất đối với loài người. Điều quan trọng là phải có những cơ chế kiểm soát phù hợp để đảm bảo AI phục vụ con người thay vì thống trị chúng ta.

CTO Tuân Nguyễn